Các chợ nổi tại Cần Thơ sẽ thí điểm thực hiện mô hình ‘Vì sông Mekong không rác’, một dự án kinh tế tuần hoàn có mục tiêu không để người dân phải xả rác lên chính cuộc sống của mình.
Tại một cuộc hội thảo cuối tuần vừa rồi, bà Cao Thị Minh Thảo, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Xã hội Tp Cần Thơ cho biết, hiện chợ nổi Cái Răng có trên 40 hộ sinh sống cùng 250 – 300 ghe tàu. Mỗi ngày, có khoảng 1 tấn rác phát sinh từ các hoạt động buôn bán, du lịch ở chợ nổi Cái Răng.
Các hộ dân sinh sống, buôn bán ở chợ hiện chỉ mới trang bị khoảng 100 thùng chứa rác loại 60 lít. Còn địa phương cũng bố trí các thùng rác loại từ 120 – 260 lít ở trên bờ để đưa rác từ chợ nổi tập kết và giao cho đơn vị vận chuyển, xử lý nhưng không thu phí.
Tuy nhiên tại điểm du lịch nổi tiếng này, ý thức vệ sinh, bảo vệ môi trường của người dân, nhất là việc bỏ rác đúng chỗ chưa cao. Hầu hết chủ ghe, tàu vận chuyển khách du lịch chưa thể hiện trách nhiệm trong việc phổ biến cho du khách ý thức bảo vệ môi trường. Nhiều người dân và khách du lịch khi đến chợ nổi Cái Răng còn xả rác bừa bãi xuống sông.
Nhằm tìm ra giải pháp bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên cho chợ nổi Cái Răng và Cồn Sơn, 2 điểm du lịch đặc trưng của Cần Thơ, cuối tuần qua, Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Xanh (GreenHub) và Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Phát triển Nông thôn (RECERD) đã tổ chức hội thảo “Tham vấn các giải pháp vì sông Mekong không rác”.
Hoạt động này nằm trong Dự án Vì sông Mekong không rác – Thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn tại các chợ nổi ở Cần Thơ.
Kết quả kiểm toán rác của dự án tại khu vực chợ nổi Cái Răng cho thấy, có tới 37% rác thải ở khu vực chợ nổi Cái Răng là rác nhựa và khoảng 25% hộ dân sống ở khu vực chợ nổi còn thải rác trực tiếp xuống sông.
Các chợ nổi tại Cần Thơ chưa quản lý rác thải tốt.
Khác với chợ nổi Cái Răng, bà Thảo cho biết, ý thức trong việc phân loại thu gom rác của người dân ở Cồn Sơn hiện tốt hơn. Cồn Sơn hiện có 76 hộ sinh sống, là điểm du lịch cộng đồng nổi tiếng ở Cần Thơ.
Các hộ dân đều tự trang bị các thùng chứa rác thải sinh hoạt. Đồng thời thực hiện nhiều mô hình như hạn chế sử dụng túi nilon, giảm sử dụng chai nhựa, phân loại, tái chế rác thải nhựa, vận động khách du lịch giảm thiểu sử dụng đồ nhựa một lần.
Tuy nhiên, ở Cồn Sơn, theo bà Thảo vẫn còn một số bất cập trong xử lý rác thải. Đặc biệt là các loại rác không tái chế được như ống hút, hộp xốp… Nhiều hộ dân vẫn phải đốt rác.
“Ngoài ra, quá trình vận chuyển rác thải từ Cồn Sơn vào bờ còn rơi vãi xuống sông, nhiều rác nhựa theo dòng chảy từ khắp nơi tấp vào Cồn Sơn cũng chưa được thu gom, xử lý kịp thời”, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Xã hội Tp Cần Thơ phản ánh.
Tại hội thảo, PGS.TS Lê Anh Tuấn, Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên, Đại học Cần Thơ chia sẻ về mô hình “Vòng tròn chuối” – một hình thức nông nghiệp tái sinh tuần hoàn như một giải pháp khả thi có thể giúp xử lý vấn đề rác thải.
Vị chuyên gia này cho rằng, dự án “Vì sông Mekong không rác” và chính quyền địa phương cần tiếp cận sâu và sát hơn các cộng đồng dân cư, giúp người dân nâng cao ý thức về bỏ rác đúng chỗ, thấy rõ được tác hại của việc xả rác lên chính cuộc sống của họ.
“Cần mở rộng các mô hình phân loại rác tại nguồn, tuyên truyền với người dân, du khách về việc hạn chế sử dụng túi nilon, trang bị thêm thùng đựng rác, tàu thuyền thu gom rác trên sông phù hợp với thực tế từng địa phương”, ông Tuấn nói.
Bà Mai Hà Thanh Uyên, Giám đốc Phát triển bền vững Ngành đóng gói bao bì và nhựa chuyên dụng của Công ty TNHH Dow Việt Nam tại Khu vực Đông Nam Á cho biết, mục tiêu quan trọng của dự án là đề ra phương pháp quản lý, thu gom và phân loại rác tại các khu vực chợ nổi Cái Răng và Cồn Sơn.
Bà Uyên cho rằng, để mô hình dự án thành công và phát triển bền vững, cần phải hình thành được một chuỗi giá trị kết nối lợi ích kinh tế của các bên liên quan trong dự án.
